RA “Vrška Čuka”

Istorijat

Područje Vrške Čuke bilo je predmet interesovanja istraživača još 1863.god. kada je J.Pančić bio u poseti ovom kraju. Nešto kasnije 1881.god. pojavljuje se prvi pisani izveštaj S.Lozanića o rezultatima analiza uglja iz Vrške Čuke. Zahvaljujući istraživanjima J.Žujovića 1882 do 1886.god. ugljenosna formacija Vrške Čuke određena je kao jurska. Shvatanjem o geološkoj građi, tektonici i energetskom potencijalu Vrške Čuke osim pomenutih istraživača izneli su još S.Bončev, M.Živković, S.Žile, J.Popović,V.Petković, M.Pavlović, P.Černjevski, K.Petković, Ž.Đorđević, D.Veselinović, V.Đokić, E.Bončev, N.Pantić, D.Milančev i dr.

Prvi rudarski radovi u ugljenosnom basenu Vrška Čuka otpočeli su još 1884.god. kratko vreme posle objavljivanja rezultata istraživanja S.Lozanića (1881) i J.Žujovića (1883). Ugljenosno područje zakupio je Jozef Hirš iz Budimpešte i otpočeo eksploataciju uglja u lokalnosti Prlita. Rudnik je radio 3 godine do 1887.god. kada je proizvodnja obustavljena. Iste godine Belgijsko industrijsko društvo ulaže znatan kapital (oko 6.000.000,00 din) u otvaranje novog za tadašnje prilike najmodernijeg rudnika Vrška Čuka. Dve godine kasnije izgrađena je uskotračna pruga dužine 85 km od rudnika do briketnice u Radujevcu na Dunavu, odatle je briket izvožen u Bugarsku, Rumuniju i Mađarsku.

Godine 1912.god. otvoren je rudnik ,,Srpski Balkan,, pod koncesijom Đ. Genčića. Eksploatacija je vršena iz potkopa dugog 150m, a zbog posnosti ugalj se drobi pa je u Grljanu izgrađena briketnica 1923 i 1924.god., koja je sa ugljenokopom spojena žičarom dugom oko 2,8km.

Komleksna istraživanja ugljenosnosti Vrške Čuke započeta su 1957.god., kada je zbog nedovoljne istraženosti rudnik bio pred zatvaranjem. Odeljenje za istraživanje uglja Zavod za geološka i geofizička istraživanja iz Beograda počinje istraživanje ugljenosnosti basena rešavanjem strukturno – geoloških problema ovog područja, da bi se dobili što jasniji parametri za ekonomsku ocenu ležišta. Pošto su rezultati ispitivanja pokazali da je revir (ležište) Mala Čuka najproduktivniji deo ugljenosne oblasti još 1957.god. izgradnjom potkopa počela je proizvodnja.

Proizvodnja u ležištu ,,Mala Čuka,, koji je danas jedini aktivni ugnjenokop u oblasti Vrške Čuke počela je 1959.god. i traje do danas.